آنچه در این مقاله به عنوان (دندانپزشکی بیماران دیابتیک) مورد مطالعه و بحث قرار گرفته است، به این خاطر بوده است که دندانپزشک چگونه ، می تواند با آگاهی های عمیق خود نسبت، به بیماری قند در انجام عملیات خود، راهی برتر را برگزیند و حتی بیمار را نسبت به کیفیت بیماریش ، آگاهی دهد و بدین سان در رسالت انجام اعمالی که به عهده اوست نقش یک طبیب آگاه و مسئول را داشته باشد .

وظیفه دندان پزشک در مقابل بیماران دیابتیک :

برای انجام هرنوع عمل جراحی در  دندان بیماران دیابتیک به چند نکته باید توجه کرد :

١- رعایت نکاتی که مانع بالا رفتن قند خون می گردد .

۲ – انتخاب داروهای بیحسی.

٣- رعایت اصولی که مانع بوجود آمدن عوارض ، پس از عمل گردد .

پرکردن دندان جلو

در هر حال، انجام هر نوع عمل جراحی ، در بیماران دیابتیک کنترل نشده باید با مشورت طبیب معالج بیمار انجام شود. هر نوع درمانی باید در نهایت آرامش کامل، و دور از هرگونه اضطراب و تشویش و استرس عصبی انجام گیرد، زیرا در غیراینصورت ، ترشح آدرنالین ناشی از استرس سبب بالا رفتن قندخون میگردد بهترین موقع اعمال جراحی، هنگامی است که منحنی قند خون سیر نزولی دارد، و البته این به نوع انسولینی که بیما ر مصرف می نماید و نیز زمان مصرف آن بستگی دارد ، بهتر است بیرون آوردن دندانها را با بی حسی موضعی طی مدت، یک ساعت و نیم تا سه ساعت بعدازصبحانه و مصرف انسولین انجام داد و آنهم مشروط بر اینکه پیش بینی های لازم قبلا انجام شده باشد باید دانست هر چه تعداد دندانهای بیرون آوردنی در یک جلسه بیشتر باشد ، به همان نسبت امکان ایجاد شوک دیابتی نیز افزوده میگردد و کمای دیابتیک متعاقب بیرون آوردن دندان اتفاق می افتد. بنابراین بدیهی است ، بی حسی موضعی بدون ادرنالین ارجح است و بیشتر توصیه میگردد . نکته دیگر اینکه استفاده از کارپول های آدرنالینه ، به علت افزایش آدرنالین خون باعث بالا رفتن قندخون شده ولذا ایسکمی موضعی قابل توجهی که میتواند منجر به عفونت و نکروز گردد بوجود می آورد . کلیه بیماران دیابتیک که احتیاج به بیهوشی عمومی دارند باید در بیمارستان بستری شده و با کنترل پزشک معالج وی ، در مان های جراحی انجام گیرد. از تروماتیزه کردن انساج باید حتی المقدور اجتناب کرد، احتمال وقوع حفره خشکی در بیماران دیابتیک ( که تحت کنترل هستند) و نسبت به اشخاص سالم بیشتر است و لذا در چنین مواردی قبلا” باید، علاوه برازبین بردن علائم حاد بیماری پریودنتال و درمان با ویتامین B و C از آنتی بیوتیک نیز استفاده گردد.

ضایعات دهانی بیماری قند:

خشکی دهان که یکی از شایعترین شکایت بیماران دیابتیک است که در اثر پولی اوری، آب بدن از دست رفته ، حجم مایعات خارج سلولی و ترشح بزاق کم شده ، و منجر به خشکی دهان میشود.

پوسیدگی دندان ازدیاد پوسیدگی های دندانی در بیماران دیابتیک بنظر میرسد ناشی از خشکی دهان وتقلیل قدرت دفاعی دهان باشد، التهابات لثه و آبسه های متعدد و مکرر پریودنتال (ناشی از اختلال عمل دفاع بدن در مقابل عفونت) در بیماران دیابتیک شایع است ، تخریب استخوان الوئل لقی وافتادن دندان ها که این پدیده حتی ممکن است در موقع شب و درحال خوابیدن اتفاق بی افتد. غشاء مخاطی، رنگ قرمز شدید داشته، وشدیدا ملتهب است، چرک به آسانی از انساج پریودنتال و پاپی های لثه خارج      می شود. حساسیت دندا ن ها درناحیه طوق، زیاد می شود .

جرمهای دندانی به فراوانی در روی دندانهای بیما ردیده می شود و ژنژویت مزمن تقریبا همیشه وجود دارد در مواردی که بیمار تحت کنترل نباشد ، بوی استن از تنفس بیمار استشمام میشود.

ضربه های مختصر روی لثه ها به آسانی سبب خونریزی می شود . به هر حال، یکی از تظاهرات بیماریهای پریودنتال در دیابتیک ها تشکیل آبسه های مکرراست ، این امر ناشی از وجود پاکت های عمیق است ، و لذا منحصرا ” در دیابتیک ها دیده نمیشود، منتهی چون تخریب انساج پریودنتال در این بیماران پیشرفته است و این امرا غلب با تشکیل پاکتهای عمیق همراه است ، لذا موقعیت مناسبی برای تشکیل آبسه های پریودنتال پدید می آید.

برای آشنایی بیشتر با بیماری پریودنتال مقاله زیر را مطالعه کنید:

بیماری های پریودنتال و روش های درمانی  آنها

هیپرپلازی

باید توجه داشت که تخریب استخوان الوئل، لقی دندان ها و افتادن آنها در واقع نشان دهنده بیماری های پریودنتال میباشد، که ب علت تحریکات موضعی ( باکتریال پلاک – جرم) پدید میاید مسلم است که در بیماران دیابتیک به علت زمینه سیستمیک ، تخریب انساج پریودنتال سریعتر پیش میرود ولی این به معنی آن نیست که ضایعات پریودنتال را مرض قند بوجود آورده است و در واقع در صورت عدم عوامل محرک موضعی (باکتریال پلاک – جرم) انساج پریودنتال در افراد دیابتیک کاملا طبیعی است از مراتب فوق نتایج زیرحاصل می شود:|

۱- در بیماران دیابتیک ، با ازبین بردن باکتریال میشود از بروز ژنژویت جلوگیری نمود.

٢- چون سیستم دفاعی دیابتیک ها تضعیف شده است، لذا در مواردیکه ضایعات پریودنتال پیشرفته باشد ، درمانهای کنسرواتیو ، بی نتیجه است و باید رادیکال عمل کرد.

ملاحظات دندانپزشکی در بیماران دیابتیک

1- با گرفتن شرح حال دقیق و مشاوره با پزشک می بایست از نوع دیابت ( نوجوانی، بالغین) شدت و ضعف بیماری، و امکان وجود عوارض بیما ری ( فشار خون – عوارض قلبی و کلیوی) – چگونگی درمان بیماری کنترل شده است یا خیر آگاهی یافت ، در مورد آن دسته از بیماران دیابتیک که مبتلا به نوع خفیف بیماری بوده و تحت نظر پزشک ، بیماریشان کنترل شده ، وفاقد عوارض قلبی عروقی و کلیوی هستند، معالجات دندان دیابتیک بدون رعایت احتیاط خاصی میتواند انجام گیرد.

۲- در دیابتیک های مبتلا به نوع 1 (نوجوانان) بعلت نوسانات شدید، مقدار قند خون این بیماران، حتی در صورت دریافت انسولین ممکن است دچار هیپوگلیسمی یا هیپرگلیسمی گردند، مشاوره و همفکری با پزشک در موقع معالجات دندانپزشکی این بیماران مفید خواهد بود. توصیه می شود معالجات دندانپزشکی این بیماران صبحها یک ونیم تا سه ساعت بعد از صرف صبحانه و مصرف انسولین روزانه انجام گیرد.

(هیپوگلسمی به کاهش شدید قند خخون زیر 60 و هیپر گلسمی به افزایش شدید و ناگهانی قند خون گفته می شود)

در صورتیکه بیماری دچار عوارض هیپوکلسیمی گردد (ضعف و بی حالی و گرسنگی) با خوراندن شربت قند می توان از شوک انسولین جلوگیری کرد، امکان ایجاد شوک انسولین ناشی ازهیپوگلیسمی درد یا ینیک های تحت درمانی، که انسولین خود را منظم دریافت داشته و به کلینیک دندانپزشک مراجعه می کنند خیلی بیشتر از امکان ایجاد هیپرگلیسمی وکمای دیابتیک می باشد ، بنابراین اگر در مورد تجویز مختصری شربت قند به بیمار قرار است اشتباهی رخ دهد ، بهتر است در جهت هیپرگلیسمی و دفع گلوکز از ادرارباشد

3- متعاقب عفونتهای شدید و جراحی های طولانی (کشیدن ساده دندانها مستثنی است) ممکن است تعدیل مقدار انسولین بیمار، توسط پزشک معالج لازم گردد .

۴- در عفونتهای دهانی باید با دادن انتی بیوتیک مناسب و کافی سریعا با عفونت مقابله نموده و از پیشرفت آن جلوگیری کرد.

۵- بیمار دیابتی لازم است حداقل هرسه یا ۴ ماه یکبار توسط دندانپزشک مورد معاینه قرار گیرد ( کودکان هر سه ماه یک بار).

۶- جرمگیری های مرتب از دهان، برای جلوگیری از ضایع ت لثه­ای و نیز رعایت کامل بهداشت دهان کاملا ضروری است .

۷ – حداقل تروما باید به بافت واردشود، دستکاری آنها با ملایمت و نرمی انجام گیرد و سعی شودکه تروما به آنها وارد نگردد.

۸- تمام اعمال طولانی لازم نیست در یک جلسه انجام گیرد، بلکه بهتر است آنها را به جلسات مختلف تقسیم بندی کرد.

9- لقی دندان همیشه دال بر بیماری دیابت نیست ، ممکن است که لقی بی مقدمه در نتیجه یک آبسه یا بیماری پریودنتیت با شد .

۱۰- بدون در نظر گرفتن نظرطبیب معالج و مشورت کردن با آن، هیچ نوع کار دندانی نباید صورت گیرد .

۱۱- برای اجتناب از تروما ، در ساختن دندانهای مصنوعی باید نهایت دقت و مواظبت را نمود ، بعضی بیماران ممکن است بعلت دردی که از فشار دندانهای مصنوعی متحمل میشوند ، استعمال دندانهای مصنوعی برایشان مشکل و ناراحت کننده باشد.

۱۲- چون بیمار دیابتی خیلی به عفونت حساس و مستعد است ، در اعمال جراحی و کشیدن دندانها  رعایت نهایت ضد عفونی کمال ضرورت را دارد.

ممنون که تا اینجا با ما همراه بودید. ضمنا اگر سوالی در ارتباط با موضوعات مطرح شده و یا هر موضوعی در این زمینه دارید، از ما بپرسید. کارشناسان ما همیشه و 24 ساعت شبانه روز در دسترس و خدمت شما هستند. کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی رایا

02188203045