پیشرفت روزافزون دانش دندانپزشکی ، به ویژه دندانپزشکی ترمیمی اثر ” عمیقی بر کلیه رشته های دندانپزشکی گذاشته و این امر باعث دگرگونی های چشمگیری در دندانپزشکی شده است. امروزه دامنه رشته دندانپزشکی ترمیمی به طور وسیعی پیشرفت نموده است. به طوری که پس از ابداع سیستم اسید اچینگ، تحول بزرگی در رشته دندانپزشکی ترمیمی ایجاد شده و تهیه حفره و روش ترمیم دندان ها دگرگون گردیده و به دلیل ایجاد باند میکرومکانیکال قوی بین مینای دندان و رزین، دیگر نیازی به گسترش بیش از حد حفره نیست. یکی از انگیزه های اصلی بیمار در مراجعه به دندانپزشک، نگرانی وی در مورد عدم هماهنگی دندان های خود و اثر نامطلوب آن در زیبایی وی میباشد.
پوسیدگی ها ، شکستگی دندانها ، نواقص شکلی و رشدى تکاملی ، لکه ها و رنگ های داخلی و خارجی دندان، اغلب در دندان های قدامی چشمگیرترند. لذا طرح درمان و مواد ترمیمی انتخاب شده در چهره بیمار موثر است . از ابتدای تاریخ دندانپزشکی، تطابق رنگ مواد ترمیمی با دندان مورد نظر بوده است و دندانپزشکان به دنبال ماده ای بوده اند که علاوه بر تطابق رنگ آن با دندان، دارای شرایط دیگری به
شرح زیر باشد:
١- احتیاج به تراش بیش از حد دندان نباشد.
۲- کار کردن با آن راحت بوده و ارزان باشد.
۳- استحکام و سختی لازم را در برابر اثرات مخرب و نیروهای جونده داشته باشد.
4- کارکردن با آن وقت گیر نباشد.
5 – از نظر شیمیایی ثابت بوده و تغییرات ابعادی کمی داشته باشد .
۶- تغییرات حرارتی آن نزدیک به دندان باشد.
۷- خواص فیزیکی و شیمیایی آن قابل مقایسه با نسج دندان باشد.
8- پیوند فیزیکی، شیمیایی با میناو عاج دندان برقرار نماید.
۹- انطباق آن با لبه ها و دیواره های حفره کامل باشد.
۱۰- در محیط دهان قابلیت انحلال نداشته باشد
۱۱- ثبات رنگ داشته باشد.
مسلما کلیه خصوصیات مذکور در یک ماده ترمیمی وجود ندارد و مواد مراحل تکاملی خود را طی می کنند، با وجود اینکه نتایج حاصل از بررسی ها و مطالعات تا حدودی نوید بخش به نظر می رسد، مطالعات در این مورد همچنان ادامه دارد.
تاریخچه مواد همرنگ دندانی
انتخاب ماده ای برای ترمیم ضایعات پوسیده و سایر نقایص دندانی، هنوز هم موضوع بحث برانگیزی می باشد ، غالب افراد تمایل دارند که دندان هایشان حتی در نواحیی از سیستم دندانی که به طور معمول
دیده نمی شود، طبیعی به نظر برسد. در سال ۱۹۵۹ Skinner نوشت «احتمالا، اهمیت کیفیت زیبایی ترمیم، برای سلامت روانی بیمار در خد اهمیت خواص بیولوژیکی و فنی آن برای سلامت فیزیکی و بهداشت دهان وی می باشد.
سیمان سیلیکات به عنوان اولین ماده همرنگ دندان که توسط Fletcher در انگلستان در سال ۱۸۷۸ ساخته شده بود به طور گسترده ای برای مدت ۱۰ سال مورد استفاده قرار گرفت. پودر آن شیشه هایی با قابلیت حل شدن در اسید و مایع آن محتوی اسید فسفریک ، آب و عوامل باقری بود . در سال ۱۹۰۸ از پرسلن به عنوان رستوریشن غیر مستقیم استفاده کردند.
در سال ۱۹۳۰ رزین های آکریلی خود سخت شونده ( Self Cure) به عنوان ماده پرکننده در دندانهای قدامی در آلمان ساخته شد، اما به علت جنگ جهانی دوم تا دهه ۱۹۶۰ عرضه نشد. مواد اولیه نامطلوب بود چون دارای نقاط ضعف ذاتی مثل سیستم فعال کننده ضعیف، انقباض ناشی از پلیمریزاسیون بالا ،ضریب انبساط حرارتی بالا و عدم وجود مقاومت در برابر سایش بود. این نقاط ضعف می تواند منجر به نشت لبه ای ، آسیب پالپ ، پوسیدگی های عود کننده ، تغییر رنگ و سایش بیش از حد گردد، امروزه ترمیم های رزین آکریلی، ندرتا به کار می رود ولی همانند سیمان سیلیکات ممکن است در بیماران مسن تر مشاهده شود.
یکی از مواد ترمیمی زیبایی که امروزه استفاده گسترده ای دارد و کامپوزیت رزین ها می باشد. که در سال ۱۹۹۲ دکتر Bowen پلیمر اصلی آن را ساخت. از اصول اولیه استفاده از کامپوزیت ها، ایجاد گیر
میکرومکانیکال به طریقه اچینگ می باشد که همراه آن از رزین های بدون فیلر رقیق به عنوان ماده اتصالی کامپوزیت به دندان استفاده می شود.
تکنیک اسید اچ اولین بار توسط Micheal Buoliocore در سال ۱۹۹۰ ابداع شد. وی در تحقیقاتش از
اسید فسفریک ۸۰٪ که سالها در صنعت برای ایجاد چسبندگی بهتر رزین و رنگ به فلز به کار برده میشد، استفاده کرد
مفهوم باندینگ به مینا و عاج به چهل سال پیش بر می گردد، ولی به هر حال در اواخر قرن ۱۹ اولین کوشش در استفاده از اینله های زیبایی شرح داده شد.
اولین نوع کامپوزیت دندانی که به نام کامپوزیت ماکروفیلد ( Macro Filled Camposite) نامیده می شود در دهه ۱۹۹۰، کامپوزیت میکروفیلد در دهه ۱۹۷۰ و کامپوزیت Small Particle و هیبرید در دهه ۱۹۸۰ ساخته شدهاند
” تکنولوژی مدرن باندینگ، باعث افزایش کاربرد کامپوزیت ها و همچنین سبب کاهش ریزنشت و کاهش حساسیت بعد از عمل در ترمیم های کامپوزیتی میگردد.
در پی انتشار گزارش انجمن محیط زیست در سال ۱۹۸۸ مبنی پر خطرات زیست محیطی جیوه موجود در آمالگام و به دلیل تقاضای روزافزون بیماران به ترمیم های همرنگ دندان ، تنها چند سال پس از ابداع کامپوزیت ها جهت ترمیم دندان های قدامی ، کامپوزیت های خلفی به بازار راه یافتند . مطالعات در زمینه بهبودی خواص فیزیکی و مکانیکی این مواد همچنان ادامه دارد همچنین موارد استفاده از کامپوزیت ها امروزه گسترش چشمگیری یافته است. ساخت ترمیم های غیر مستقیم از جمله وغیرها ، تهیه سیلانت ها و سمانهای دائم جهت پروتزهای ثابت با براکت های ارتودنسی از این جمله می باشد.
در سالهای ۱۹۹۹-۱۹۹۸ ترکیبات جدیدی از کامپوزیت ها برای اعمال دندانپزشکی تولید شده که به آنها کامپوزیت های Flowable و Packable می گویند.
پیشرفت های اخیر در سیستم های کامپوزیتی منجر به این خواهد شد که دندان پزشکان به میزان بالایی به موفقیت ترمیم دندان های خلفی با کامپوزیت اعتماد داشته باشند. با این وجود برای اصول موفقیت کلینیکی ، سیستم های کامپوزیتی نه تنها باید خواص فیزیکی، مکانیکی عالی داشته بلکه باید مقاومت بالایی در برابر سایش داشته ، همچنین از نظر زیبایی و چسبندگی مطلوب باشند.
لازم به ذکر است که تغییر رنگ لمینت دندان یا کامپوزیت می تواند به مرور زمان رخ دهد که رعایت مراقبت های لازم می تواند از این امر جلوگیری نماید
ساختمان کامپوزیت :
کامپوزیت یک مخلوط فیزیکی از مواد است. هرچند اصطلاح کامپوزیت ( composite) یا کامپوزیت
دندانپزشکی ( dental composite) صحیح است ولی عناوین مختلف دیگری هم به طور رایج برای این مواد به کار می رود که عبارتند از مواد پر کننده کامپوزیتی ، کامپوزیت رزین ، کامپوزیت با بیس رزینی (resin based composites) یا فیلد کامپوزیت
پلیمر اصلی سیستم رزین های کامپوزیت را دکتر Bowen در سال ۱۹۹۲ ارائه کرد. یک رزین کامپوزیتی از 5 جزء اصلی تشکیل شده است:
١- ماتریکس رزینی آلی
۲– ذرات فیلر معدنی
3- عامل کوپلینگ یا فاز حد واسط .
4- سیستم آغاز گر – تسریع کننده
5 – پیگمانها و سایر ترکیبات
ضمنا اگر سوالی در ارتباط با موضوعات مطرح شده و یا هر موضوعی در این زمینه دارید، از ما بپرسید. کارشناسان ما همیشه و 24 ساعت شبانه روز در دسترس و خدمت شما هستند. کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی رایا
Leave A Comment