پروتز (prosthesis) عبارت از مصنوعی است که جایگزین عضو از دست رفته می گردد و حتی المقدور وظایف آن عضو را به عهده می گیرد، مانند چشم مصنوعی، پای مصنوعی، دست مصنوعی و یا دندان مصنوعی. برای ساختن هرگونه، نیاز به علم و هنر ساخت پروتز (Prosthetics) می باشد.

در دندان پزشکی علم و هنر ساخت پروتز های دندان (Prosthedontic) رشته خاصی را بخود اختصاص داده است و دندانپزشکانی را که در این علم و هنر تبحر خاصی یافته اند پروتزیست (prosthesist) می نامند.

پروتزهای که برای افراد کاملا بی دندان (Elentulous patient) ساخته می شود بنام پروتز کامل (Complete denture) نامیده می شود. Denture مترادف با (Dental prosthesis) می باشد و بطور کلی به معنی پروتزهای است که جانشین دندان های طبیعی و بافت های اطراف از دست رفته می گردد و برحسب اینکه در ارتباط با پروتز کامل) به دنبال چه کلمه ای بکار برده شود معانی و مفاهیم خاصی را به پروتز کامل می دهد که بطور نمونه چند مورد در ذیل ذکر می گردد.

full denture که مترادف با Complete denture بوده ولی چندان مورد تأیید و صحیح نمی باشد. – Immdiale lenture : پروتز کامل فوری است که بلافاصله بعد از خارج کردن دندانهای

طبیعی در دهان کار گذاشته می شود. .

Single denture : به پروتز کامل تک فکی اطلاق می گردد که فقط جانشین دندان های طبیعی یک فک گردد.

Temporary Denture : پروتز کامل موقتی است که بطور موقت در اوقات اضطراری برای کوتاه مدت در دهان گذاشته می شود.

انواع پروتزهای دندانی

پروتزهای دندانی از دیدگاه های مختلف، تقسیم بندی های متفاوتی را بخود اختصاص داده است برای نیل به هدف اصطلاح پروتز کامل متحرک در مراکز دانشگاهی کشور ما به پروتز کامل و در بین مردم عادی دست دندان مصنوعی متداول گردیده است. در این کتاب هر وقت دست دندان مصنوعی، دندان مصنوعی ذکر می گردد، منظور همان پروتز کامل متحرک می باشد. ناگفته نماند که برای ساختن پروتز کامل ثابت نیز تلاش های زیادی به عمل آمده که در مراکز علمی و مراکز مجهز درمانی در بیمارانی با شرایط خاص قابل اجرا می باشد.

به علت هزینه گزاف، نیاز به تبحرهای خاص و نداشتن شرایط لازم در بیماران، پروتزهای کامل ثابت هنوز نتوانسته است به صورت یک درمان متداول در جوامع بشری مطرح گردد. بدین لحاظ اصطلاح «پروتز کامل» به طور متداول گویای اصطلاح «پروتز کامل متحرکه می باشد.

دوره بی دندانی

دندانها از اعضاء متشکله بدن انسان می باشد، که همیشه دستخوش شایع ترین ضایعات بنام پوسیدگی می باشد. در صورت پیشرفت این پوسیدگی و عدم جلوگیری آنها انسان با فقدان مهمترین عامل دستگاه جویدن یعنی دندانها روبرو می گردد. متأسفانه تخریب بافت های دندانی تنها عامل از بین رفتن آن نمی باشد بلکه ضایعه دیگری که انسان را از داشتن دندانهای

طبیعی محروم می سازد بیماریهای پریود و نشیوم یا به عبارت دیگر بافت های نگهدارنده دندان در حفره دهان می باشد، که در پاره ای اوقات بیش از پوسیدگی دندانها باعث فقدان دندانهای طبیعی می گردد.

امکان دارد که شخص تا آخر عمر دچار پوسیدگی دندان نگردد، و بیماریهای پریودونتال نیز او را تهدید ننماید، لیکن تحلیل فیزیولوژیک و تغییرات نسوج نگهدارنده دندانها که با امکان دارد که شخص تا آخر عمر دچار پوسیدگی دندان نگردد، و بیماریهای پریودونتال نیز او را تهدید نماید، لیکن تحلیل فیزیولوژیک و تغییرات نسوج نگهدارنده دندانها که با گذشت سن حادث میگردد، دوره بی دندانی را باعث میگردد. تعداد افرادی که به دوره ابی دندانی نمی رسند بسیار اندک می باشند. در سالهای اخیر تلاش های همه جانبه ای برای حفظ انساج دندانها و انساج نگهدارنده آن به عمل آمده و تا مقدار زیادی توانسته اند دوره بی دندانی را به تعویق اندازند. بعضی افراد با عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و عدم مراجعه به موقع به مراکز درمانی دندانپزشکی، دوره بی دندانی را در طول زندگی خود سریعتر از موقع پدید می آورند. امروزه با برنامه های پیشگیری و آموزش بهداشت دهان و دندان | توانسته اند حتی المقدور دورۀ بی دندانی را به اواخر عمر افراد سوق دهند. به نظر عده ای از دست دادن دندانهای طبیعی چندان اهمیت نداشته و بر این باورند که با داشتن یک دست دندان مصنوعی این نقص عضو را جبران خواهند نمود. جبران نقص عضو بدست بشر تا کنون در حد کمال و مطلوب امکان پذیر نبوده، در مورد دندان مصنوعی نیز باید اعتراف نمود که با تمام کوشش ها و تلاش ها هنوز جایگزینی بوسیله دندانهای مصنوعی که بتواند بطور کامل وظیفه دندانهای طبیعی را انجام دهد، نتوانسته است صورت گیرد. بدین لحاظ این گونه افراد بایستی از این باور نا آگاهانه مطلع گردیده و در حفظ دندانهای طبیعی خود بی تفاوت نبوده و خود را به دوره بی دندانی زودتر از موعد دچار نسازند.

از آنجایی که از بین رفتن دندانهای طبیعی در اکثر موارد اجتناب ناپذیر می باشد، دست آندرکاران و دانشمندان و مؤلفین سعی نموده اند که راه های درمان صحیح جهت جایگزینی این عضو ارزنده ارائه نمایند و تا حدود زیادی نیز موفقیت هایی بدست آورده اند. با از دست رفتن دندانها: ۱- زیبایی صورت بخصوص در تحتانی دچار نقص می گردد. ۲- عمل جویدن از بین می رود ۳- صحبت کردن مختل می شود ۴- بافت های نگهدارنده دندان ها رو به نابودی می رود. بنابراین هدف اصلی از درمان افراد بی دندان بایستی

۱- تأمین زیبایی یا Esthetics

۲ – باز گرداندن عمل جویدن یا function تا جائی که مقدور می باشد 3

– کمک به صحبت کردن صحیح و یا phonetic و بالاخره

۴- حفظ انساج باقیمانده حفره دهان باشد.

فاکتور چهارم از اهمیت زیادی برخوردار می باشد که گاهی کمتر به آن توجه می گردد. متأسفانه در پاره ای از جوامع، این گونه درمانها با درصد نسبتا زیادی بوسیله افراد غیر مطلع و بدون صلاحیت لازم انجام می گردد، که زیبائی نسبی و عمل نسبی را با توجه به اینکه بشر عادت پذیر می باشد، به  طور موقت به وی باز می گرداند ولیکن به حفظ انساج باقی مانده توجهی نمی نمایند. این عدم توجه و بکار بستن راههای درمان غلط خسارت غیر قابل جبرانی را می نمایند. که در آینده بسیار نزدیک بیماران را از داشتن یک دست دندان مصنوعی قابل تحمل محروم می سازد. افراد غیر مطلع بر این باورند که ساختن دندان مصنوعی بدون اطلاع از بافت شناسی، آسیب شناسی، آناتومی، فیزیولوژی، بیولوژی و میکروب شناسی و … امکان پذیر می باشد.

ممنون که تا اینجا با ما همراه بودید. ضمنا اگر سوالی در ارتباط با موضوعات مطرح شده و یا هر موضوعی در این زمینه دارید، از ما بپرسید. کارشناسان ما همیشه و 24 ساعت شبانه روز در دسترس و خدمت شما هستند. کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی رایا

02188203045